- Νιούκαστλ
- (Newcastle-upon-Tyne ή Newcastle-on-Tyne). Πόλη (185.700 κάτ. το 2003) της Μεγάλης Βρετανίας στη βορειοανατολική Αγγλία, πρωτεύουσα της κομητείας Νορθάμπερλαντ. Βρίσκεται στον ποταμό Τάιν, που είναι πλωτός έως τις εκβολές του, επί 12 χλμ., και σε μια από τις κύριες συγκοινωνιακές αρτηρίες μεταξύ Αγγλίας και Σκοτίας. Η πόλη ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους με το όνομα Pons Aelii και τον Μεσαίωνα υπήρξε αρχικά μοναστικό κέντρο, γνωστό με την ονομασία Μόνκτσεστερ. Καταστράφηκε το 1066 από τους Νορμανδούς και επανιδρύθηκε γύρω από τον πύργο που ανέγειραν οι τελευταίοι αυτοί παίρνοντας τη σημερινή ονομασία της, που σημαίνει ακριβώς «Νέος πύργος επί του Τάιν». Το εμπόριο της άνθησε χάρη στο λιμάνι της, στους επόμενους αιώνες, ιδιαίτερα τον 17o αι., εξαιτίας της αυξημένης εξαγωγής, στο Λονδίνο, γαιανθράκων από τα κοιτάσματα του Νορθάμπερλαντ και του Ντάραμ. Η μεγάλη ανάπτυξη της πόλης οφειλόταν όμως κυρίως στην προοδευτική εγκατάσταση πολυάριθμων βιομηχανιών, έτσι ώστε, παράλληλα με τις πατροπαράδοτες βιομηχανίες (μεταλλουργίας και ειδών ναυτιλίας), προστέθηκαν η χαλυβουργία, η μεταλλομηχανουργία, και οι βιομηχανίες χημικών προϊόντων, αλευροποιίας και υαλουργίας. Η πόλη δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, αλλά παρ’ όλα αυτά αξίζουν να αναφερθούν τα ερείπια του πύργου, ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου (14ος αι.) και ο ναός του Αγίου Ανδρέα (12ος-15ος αι.).
Το Ν. είναι η καρδιά ενός συγκροτήματος προαστίων, που επίσημα ονομάζεται Ταϊνσάιντ (234 τ. χλμ., 804.402 κάτ.), και εκτείνεται κατά μήκος του κάτω ρου του Τάιν, είτε επάνω είτε κάτω από την πόλη· διοικητικά ένα μέρος του περιλαμβάνεται στην κομητεία του Νορθάμπερλαντ και το άλλο στην όμορό του Ντάραμ. Κυριότερα προάστια είναι η Φέλινγκ, η Γκέιτσχεντ, η Γκόσφορθ, η Χέμπερν, η Τζάροου, η Λόνγκμπεντον, η Νιούμπερν, η Σάουθ Σίλντς και η Χουίτλι Μπέι.
Άποψη του ποταμού Τάιν, που διαρρέει τη βρετανική πόλη Νιούκασλ-απόν-Τάιν, αξιόλογο οδικό και σιδηροδρομικό κόμβο με τη Σκοτία και κέντρο εξαγωγής γαιανθράκων.
Dictionary of Greek. 2013.